یکی از مباحث مهم علوم تیزهوشان نهم، ویژگی‌ها باکتری‌ها یا همان پروکاریوت‌هاست. باکتری‌ها موجوداتی تک سلولی هستند که ساختار ساده‌ای دارند. در این مقاله قصد داریم نکات تیزهوشانی باکتری‌ها را بررسی کنیم.
نداشتن هسته
باکتری‌ها برخلاف یوکاریوت‌ها ساختاری به نام هسته ندارند و ماده وراثتی آن‌ها یا همان DNA داخل سیتوپلاسم قرار دارد. نوکلئیک اسید در ناحیه‌ای قرار دارد که به آن ناحیه نوکلوئیدی می‌گویند.
نداشتن اندامک
اساسا لفظ اندامک برای سلول‌های یوکاریوت صادق است و پروکاریوت‌ها فاقد اندامک‌هایی مانند میتوکندری، کلروپلاست، شبکه اندوپلاسمی، دستگاه گلژی و … هستند. پس اگر در سوال‌های علوم تیزهوشان عباراتی مانند “میتوکندری باکتری” یا “شبکه اندوپلاسمی پروکاریوت” را دیدید، این عبارات نمی‌توانند درست باشند.
ریبوزوم باکتری‌ها
توجه داشته باشید که ریبوزوم، اندامک نیست و باکتری‌ها نیز مانند یوکاریوت‌ها دارای ریبوزوم هستند؛ البته ریبوزوم‌ها در پروکاریوت‌ها ساختاری ساده‌تر، ابتدایی‌تر و کوچک‌تر نسبت به ریبوزوم‌های یوکاریوت‌ها دارند. ریبوزوم‌ها به صورت پراکنده در سیتوپلاسم باکتری حضور دارند.
وظیفه ریبوزوم پروتئین‌سازی است و می‌تواند پروتئین‌های مختلف باکتری را برای اهداف مختلفی مانند تقسیم و … فراهم کند.
پیلی (پیلوس)
همانطور که در شکل می‌بینید، در سطح باکتری زوائد کوتاهی به نام پیلی وجود دارد. پیلی اسم جمع است و مفرد آن پیلوس است. پیلی باعث چسبیدن باکتری به سطوح و انتقال ماده وراثتی بین باکتری‌ها می‌شوند. پیلی در همه باکتری‌ها دیده نمی‌شوند و فقط برخی از آن‌ها چنین ساختاری دارند.
تاژک
این ساختار نیز مانند پیلی، در همه باکتری‌ها وجود ندارد و فقط برخی دارای تاژک هستند. تاژک با حرکت خود سبب حرکت باکتری می‌شود. تاژک در برخی سلول‌های یوکاریوتی نیز وجود دارد ولی مانند ریبوزوم، ساختار آن با تاژک پروکاریوتی متفاوت است.
غشای پلاسمایی
غشا پوششی اطراف محتویات سلول است و اجزای آن را کنار هم نگه می‌دارد و عبور و مرور مواد را کنترل می‌کند.
دیواره سلولی
دیواره سلولی در همه باکتری‌ها وجود ندارد و وظیفه آن حفاظت و شکل‌دهی به باکتری است. دیواره سلولی در یوکاریوت‌ها (مانند سلول‌های گیاهی) نیز دیده می‌شود.
کپسول باکتری
برخی باکتری‌ها دارای کپسول نیز هستند و باعث مقاومت باکتری به محیط اطراف می‌شود. مثلا برخی باکتری‌های کپسول دار به آنتی بیوتیک مقاوم هستند.
تقسیم دوتایی باکتری
باکتری‌ها برای تکثیر، تولید مثل ساده‌ای دارند که نام آن “تقسیم دوتایی” است. درحالی که یوکاریوت‌ها تقسیم‌های میتوز و میوز دارند که پیچیدگی‌های آن‌ها بیشتر است. حاصل تقسیم دوتایی، ایجاد دو باکتری شبیه به هم است.
در انتها توصیه میکنم به مطالب زیر هم سر بزنید:
- تعداد سوالات و مدت زمان پاسخگویی به آزمون تیزهوشان
- درصدهای لازم برای قبولی تیزهوشان
- قبولی تیزهوشان و نمونه دولتی در 90 روز
برای دریافت مطالب بیشتر راجع به تیزهوشان و نمونه دولتی، پیج اینستاگرام ما را فالو کنید و برای تماشای کلیپ های آموزشی به کانال آپارات ما نیز مراجعه کنید.
اگر شما هم راجع به ”نکات باکتری‌های علوم نهم تیزهوشان” سوالی دارید، زیر همین پست بنویسید. قول می دهیم تا جای ممکن پاسخ دهیم.
اگر دانش آموز پنجمی ، ششمی ، هفتمی ، هشتمی و یا نهمی هستی و قصد داری در آزمون تیزهوشان یا نمونه دولتی قبول بشی ، مجموعه ابراهیمی 20 دقیقه مشاوره رایگان بهت هدیه میده , فقط کافیه فرم زیر را پر کنید تا مشاوران ما با شما تماس بگیرند ...
